พระวรสารนักบุญมัทธิวในมุมมองทางประวัติศาสตร์

การวิจารณ์ธรรมประเพณี (Tradition Criticism)

และการศึกษาพระวรสารเชิงประวัติศาสตร์ “สามลักษณะ” เป็นการศึกษาทำความเข้าใจเกี่ยวกับบริบท สภาพที่ตั้ง (Setting) ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องราวหรือคำกล่าว(สอน) ว่ามีความหมายอย่างไรในยุคสมัยก่อนพระวรสารของนักบุญมัทธิว ไม่ว่าจะเป็นเรื่องราวชีวิตของพระเยซูเจ้าและชีวิตของกลุ่มคริสตชนด้วย อาจจะได้เพิ่มสิ่งที่เข้าใจชัดเจนขึ้น แต่บางครั้งเราจำเป็นต้องพิจารณาว่าเรื่องราวหนึ่งหรือคำกล่าวหนึ่งมีความหมายอย่างไร ส่วนการศึกษาวิพากษ์ (Commentary) ของหนังสือเล่มนี้ประสงค์ศึกษาเพื่อเปิดทางสู่ความหมายของเนื้อหาในพระวรสารในเวลาและสถานที่ในยุคสมัยซึ่งนักบุญมัทธิวได้เขียนขึ้น ใช้วิธีตรวจวิเคราะห์จากหลักฐาน วรรณกรรมและแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน ซึ่งจะช่วยให้การตีความได้พบความหมาย ความแตกต่างของบริบท สถานการณ์ เนื้อหาสาระในช่วงเวลา ระหว่างชีวิตของพระเยซูเจ้าก่อนการกลับคืนพระชนม์ชีพและความหมายที่เกิดขึ้นหลังการกลับคืนพระชนม์ชีพ ในชีวิตคริสตชนและสังคมศาสนจักรสมัยนักบุญมัทธิว ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องหรือความสำคัญช่วยให้เข้าใจถึงจุดประสงค์ของผู้เขียนหรือสิ่งที่ต้องการสื่อให้ผู้อ่านเข้าใจ

การวิเคราะห์เพื่อรับรู้ถึงธรรมประเพณีในสมัยของพระเยซูเจ้าจนถึงสมัยที่พระวรสารได้รับการเขียนขึ้น ถือเป็นสิ่งสำคัญในการทำความเข้าใจธรรมชาติและความหมายของรูปแบบทั้งหมดของเนื้อหาคำสอนตามสารบบ พระคัมภีร์ วิธีการที่ใช้บ่อยครั้งในการศึกษา “การวิจารณ์ธรรมประเพณี” จึงตรวจสอบพิจารณาอย่างครอบคลุมถึงธรรมประเพณีทั้งหมด ตั้งแต่สมัยพระเยซูเจ้าจนถึงสมัยที่พระวรสารได้รับการเขียนจนเสร็จสมบูรณ์ และเป็นกระบวนการศึกษาแบบพลวัตร ถึงการเคลื่อนตัวของธรรมประเพณี ทั้งในช่วงการประกาศ(สอน)ข่าวดี การตีความใหม่ และกระบวนการส่งต่อ ถ่ายทอดข่าวดีทั้งหมดในรูปแบบต่างๆ ในยุคสมัยแรกเริ่มที่เกี่ยวข้อง

เราใช้วิธีการตั้งคำถามทางประวัติศาสตร์ “สามลักษณะ” วิเคราะห์กับ “คำกล่าว” ทุกตอน หรือ “เรื่องราว” ทุกเรื่องที่พระวรสารบอกเล่า ได้แก่ 1) ธรรมประเพณีของข้อความตอนนี้บอกอะไรเราเกี่ยวกับชีวิตจริงของเยซูแห่งนาซาเร็ธหรือไม่ หากว่าใช่ แล้วสิ่งนั้นมีความหมายอย่างไรในสถานการณ์แวดล้อมสมัยนั้น 2) ธรรมประเพณีนี้ ได้ถ่ายทอดต่อกันในพระศาสนจักรในสมัยของพระเยซูเจ้าไปจนถึงสมัยที่มีการรวบรวมพระวรสารเป็นคำพูด เป็นงานเขียน หรือว่าทั้งสองรูปแบบ หากเป็นเช่นนั้น เกิดการเปลี่ยนแปลงอะไรบ้างในยุคสมัยนั้น และมีความหมายอย่างไรในสถานการณ์แวดล้อมนั้น 3) ผู้เขียนพระวรสารได้มีส่วนอย่างไรบ้างในการเขียนรูปแบบทั้งหมด (Final Form) ของพระวารสารนี้ และเนื้อหาสาระทั้งหมดมีความหมายอย่างไรในบริบทของผู้เขียนพระวรสาร ในทางปฏิบัติ กระบวนการทางประวัติศาสตร์ทำให้เราจำเป็นต้องเริ่มจากรูปแบบทั้งหมดของพระวรสารก่อน แล้วย้อนหลังไล่ไปตามลำดับชั้นจนถึงพระเยซูคริสต์ที่อยู่ในประวัติศาสตร์ จากนั้นค่อยเดินหน้าอีกครั้งตามประวัติศาสตร์ของธรรมประเพณีไปจนถึงรูปแบบทั้งหมดของเนื้อหาในพระวรสาร เราสันนิษฐานว่าการออกประกาศข่าวดีของพระเยซูเจ้าสั่งสอนประชาชนน่าจะอยู่ในช่วงปี 30 ศักราชกลาง (Common Era: CE) และพระวรสารนักบุญมัทธิวได้รับการเขียนขึ้นในช่วงปี 90 ศักราชกลาง ดังนั้นผู้อธิบายตีความทุกส่วนของเนื้อหาในพระวรสารนักบุญมัทธิวจึงควรแยกแยะระหว่างความหมายตามแบบของพระเยซูเจ้าในยุคปี 30 ศักราชกลาง ความหมายตามแบบของพระศาสนจักรยุคแรกเริ่มในช่วงปี 30-90 ศักราชกลาง และความหมายตามเนื้อหาและสถานการณ์ในสมัยของนักบุญมัทธิวเองในยุคปี 90 ศักราชกลาง

เมื่อวิเคราะห์เช่นนั้น เราไม่ควรเข้าใจผิดว่าเนื้อหาที่ “แท้จริง” คือส่วนที่ “ย้อนไปถึงสมัยพระเยซูเจ้า” เท่านั้น นักบุญมัทธิวเหมือนกับผู้เขียนพระวรสารท่านอื่นและบุคคลอื่นๆ ก่อนหน้านี้ ผู้เขียนพระคัมภีร์ได้ถ่ายทอดธรรมประเพณี การบอกเล่าแบบปากต่อปากและตีความด้วยการนำไปเล่าใหม่ ปรับเปลี่ยนใหม่ ตัดต่อและขยายบางข้อความ รวมถึงการสร้างเรื่องราวและคำกล่าวใหม่ๆ เนื่องจากนักบุญมัทธิวเป็นชาวยิวคนหนึ่ง ได้มีความรู้พระคัมภีร์อย่างแม่นยำ ซื่อสัตย์ต่อความเชื่อ คำสอนและธรรมบัญญัติ มีชีวิตอยู่ในธรรมประเพณีอันยาวนานของชาวยิวและพระคัมภีร์ไบเบิ้ล จึงสามารถตีความอย่างฉลาดเฉียบแหลม มีหลักเกณฑ์และน่าเชื่อถือสมเหตุสมผล ซึ่งถือเป็นการตีความใหม่แบบถูกต้องตามกฎหมาย ดังที่พบได้จากหนังสือเฉลยธรรมบัญญัติ สามารถนำเรื่องราวในพระคัมภีร์มาเล่าใหม่อย่างสร้างสรรค์ ซึ่งมีการนำเรื่องราวของหนังสืออพยพ หนังสือพงศาวดารและเรื่องราวของดาวิดมาเล่าใหม่ และทั้งสองกรณีต่างมีการปรับเปลี่ยนและขยายเรื่องราวเหล่านั้น รวมถึงการสร้างคำกล่าวและบทพูดใหม่ๆ ให้กับตัวละครในเนื้อเรื่องด้วย

แม้ว่าการศึกษาพัฒนาการของธรรมประเพณีที่อยู่ “เบื้องหลัง”งานเขียนเชิงประวัติศาสตร์นี้จะมีคุณค่า แต่วัตถุประสงค์และระเบียบวิธีปฏิบัติของการศึกษาคำสอนและสาระที่ประกาศในพระศาสนจักรก็คือเนื้อหาพระคัมภีร์ในรูปแบบที่เป็นเอกสารสารบบพระคัมภีร์ที่ได้รับการรับรองในปัจจุบัน พระวรสารของนักบุญมัทธิวทั้งหมดเป็นเอกสารได้รับการยอมรับอย่างแท้จริงในฐานะพระคัมภีร์ของพระศาสนจักร ไม่ใช่เพียงแค่รับแบบเรียบๆ ง่ายๆ ว่าเป็นเพียงเอกสารทางประวัติศาสตร์ หรือรับเฉพาะบางส่วนที่มีความ “เป็นประวัติศาสตร์” มากกว่าส่วนอื่นเท่านั้น แต่เป็นเอกสารที่ได้รับการรับรองเนื้อหาทั้งหมด ซึ่งเป็นสารหรือข่าวดีที่พระศาสนจักรประกาศสอนและสื่อสารถึงความหมายของเหตุการณ์เกี่ยวกับพระคริสตเจ้า